Herkese “Bitsin artık” dedirten 2020 defterini kapatmak üzereyiz. Dünyayı etkisi altına alan pandeminin yanı sıra yıl boyunca yangın, deprem ve kazaların ardı arkası kesilmedi… Felaketler yılı ilan edilen 2020’de iyisiyle kötüsüyle yaşanan olayların üzerinden geçtik.
Dünya 2020 ile birlikte çalkantılı bir döneme girdi. Avustralya’daki yangın felaketiyle başlayan sene yüz yılda bir gelen küresel salgının yarattığı yıkımla devam etti. Dünya geneline yayılmaya devam eden COVID-19 salgını hiç şüphesiz 2020’ye damgasını vuran felaketti.
ABD sokakları George Floyd’un öldürülmesiyle karışırken Endonezya’da son 13 yılın en büyük sel felaketi yaşandı. Lübnan’da meydana gelen ve komşu ülkelerden dahi etkisi hissedilen liman patlaması tüm dünyayı sarstı…
2020’nin felaketlerinden Türkiye de kaçamadı; çığ düştü, depremler oldu, sel felaketleri, uçak kazası ve fabrikada patlama yaşandı!
2020’nin bitip bitmediğini anlamamız için is2020over.com, yani ‘2020 bitti mi?’ adıyla bir site açıldı. Siteye girdiğinizde sizi kocaman bir NO cevabı karşılıyor ve yıl boyu dünyada yaşanan felaketler sitede sıralanıyor. Neyse ki artık sayılı günler kaldı, derinden bir oh çekmek için nefesler tutuldu. Tüm felaketlerin geride kalması dileğiyle…
COVID-19 PANDEMİSİ
2019’un aralık ayında Çin’in Vuhan kentinde ortaya çıkan virüs kısa süre içinde tüm dünyaya yayıldı. Dünya Sağlık Örgütü, 11 Mart 2020’de salgını pandemi ilan etti. Aynı tarihte Türkiye’de ilk vaka açıklandı.
◊ Bugüne kadar 1.8 milyon kişi hayatını kaybetti.
◊ Salgını durdurmak adına alınan önlemler kapsamında mart ve nisan aylarında birçok ülkede kısıtlamaya gidildi. Sınırlar bir süreliğine de olsa kapatıldı, ekonomik faaliyetler yavaşlatıldı. Hatta durma noktasına geldi.
SÖNDÜRÜLEMEYEN YANGINLAR
2020’nin ilk felaketi aylarca devam eden ve bir türlü kontrol altına alınamayan Avustralya’daki orman yangınlarıydı. 25 kişi hayatını kaybetti, 8 milyon hektarlık orman ve yeşil alan yok oldu. 1.2 milyar hayvanın da öldüğü tahmin ediliyor.
Hepimizin içini sızlatan orman yangınları Türkiye’yi de vurdu. 9 Ekim’de Hatay, Belen’de başlayan yangın diğer ilçelere de sıçradı. Toplamda 400 hektar orman kül oldu. Birçok hayvan hayatını kaybetti. 13 Temmuz’daysa İstanbul, Heybeliada’da yangın çıktı. Ormanlık alandaki yangın 2.5 saat süren müdahaleyle söndürüldü. 5 hektarlık yeşil alan yandı.
TÜRKİYE’DE İKİ BÜYÜK DEPREM
Türkiye, 2020’de iki büyük depremle sarsıldı. 24 Ocak’ta Elazığ’da 6.8, 30 Ekim’deyse İzmir’de 6.9 büyüklüğünde deprem oldu. Elazığ depreminde 40 kişi yaşamını yitirdi. İzmir depremindeyse Bayraklı ve Bornova ilçelerinde birçok bina yıkıldı. Günlerce süren arama kurtarma çalışmalarının ardından 116 kişinin hayatını kaybettiği açıklandı. Bu iki büyük depremin yanı sıra Bingöl’de 5.7 büyüklüğünde bir deprem oldu. 14 Haziran’daki depremde enkaz altında kalan bir güvenlik korucusu hayatını kaybetti. 21 kişi yaralandı.
KAPANMAYAN YARA: KADIN CİNAYETLERİ
2020, ne yazık ki kadın cinayetlerinin artarak devam ettiği bir yıl oldu. 16 Temmuz’da kaybolan ve Cemal Metin Avcı tarafından vahşice katledildikten sonra 21 Temmuz’da ormanlık alanda cesedi bulunan Pınar Gültekin cinayetiyle birlikte 2020’de en az 365 kadın cinayeti işlendi.
SELLER CAN ALDI
Ekvator kuşağındaki Endonezya’da ekim ve nisan ayları arasında görülen şiddetli yağışlar nedeniyle sıklıkla su baskınları ve heyelanlar yaşanıyor. 2020’nin ilk ayında ülkede son 13 yılın en büyük su baskını meydana geldi. Binlerce evin su altında kaldığı, 53 kişinin hayatını kaybettiği açıklandı. Türkiye’deyse 21 Haziran’da Bursa’da yoğun yağış sebebiyle sel felaketi yaşandı. Bursa’nın Kestel ilçesine bağlı Dudaklı Köyü’nde etkili olan sel onlarca aracı ve traktörü sürükledi. Çok sayıda ev ve ekili alan sular altında kaldı. Beş kişi hayatını kaybetti. 22 Ağustos’ta da Giresun’da sel felaketi yaşandı. 127 kişi kurtarılırken yedi kişi yaşamını yitirdi.
BEYRUT’TA DEV PATLAMA
Temmuz’da Sakarya’nın Hendek ilçesindeki havai fişek fabrikasında patlama meydana geldi. Yedi işçi yaşamını yitirirken onlarcası yaralandı. 4 Ağustos tarihindeyse Beyrut Limanı’nda çok büyük bir patlama yaşandı. İddialara göre 2 bin 750 ton amonyum nitrat patladı ve 182 kişi yaşamını yitirdi. 6 binden fazla insan yaralandı.
ÇIĞ ÜSTÜNE ÇIĞ!
Van’ın Bahçesaray ilçesinde 4-5 Şubat tarihlerinde iki farklı çığ felaketi meydana geldi. 4 Şubat’ta hareket halindeki bir minibüsün üzerine çığ düştü. Altı kişi sağ olarak kurtarıldı ancak beş kişi hayatını kaybetti. 5 Şubat’taysa arama kurtarma ekiplerine destek veren vatandaşların üzerine çığ düştü. Yaşanan felakette toplam 41 kişi hayatını kaybetti.
ABD’DE IRKÇILIK KARŞITI PROTESTOLAR
25 Mayıs’ta, ABD’nin Minneapolis kentinde siyah George Floyd beyaz bir polis tarafından öldürüldü. Floyd’un polis şiddetiyle öldürüldüğü anlar yurttaşların kameralarına yansıyınca tüm ülkede protestolar başladı. ‘Siyah Hayatlar Önemlidir’ (Black Lives Matters) sloganıyla günlerce süren protestolar dalga dalga dünyaya yayıldı.
DAĞLIK KARABAĞ SAVAŞI
2 Temmuz’da Azerbaycan ve Ermenistan arasında askeri çatışmalar yaşandı. 27 Eylül’de Dağlık Karabağ’da bu çatışmalar yeniden başladı. Kısa sürede Dağlık Karabağ Savaşı’na dönüştü. Azerbaycan ve Ermenistan, Rusya’nın arabuluculuğunda savaşı sona erdirmek için anlaşmaya vardı.
SURİYE’DE 34 ŞEHİT VERDİK
27 Şubat’ta Suriye Silahlı Kuvvetleri’nin İdlib şehrinde Türk Silahlı Kuvvetleri’ne bağlı tabura düzenlediği hava saldırısı sonucunda 34 askerimiz şehit düştü. 32 askerimiz de yaralandı.
ANKARA’DA KUM FIRTINASI
14 Eylül’de Ankara’nın Polatlı ilçesinde kum fırtınası meydana geldi. Bir anda etkisini gösteren fırtına nedeniyle gökyüzü karanlığa gömüldü. Polatlı Belediye Başkanı Mürsel Yıldızkaya “Ben 50 yıldır böyle bir şey görmedim” açıklaması yaptı. Havada uçuşan cisimler nedeniyle altı kişi yaralandı.
İSTANBUL’DA UÇAK PİSTTEN ÇIKTI
İzmir-İstanbul seferini yapan Pegasus Havayolları’na ait uçak 5 Şubat tarihinde Sabiha Gökçen Havalimanı’nda pistten çıktı. Uçakta ikisi bebek 175 yolcu, altı mürettebat vardı. Üç parçaya ayrılan uçakta üç kişi hayatını kaybetti, 180 kişi yaralandı.
Pakistan Uluslararası Havayolları’na ait Airbus A320 tipi yolcu uçağıysa 22 Mayıs’ta Karaçi kentinde bir yerleşim alanına düştü. 97 kişi öldü. Kazanın nedeninin pilot hatası olduğu açıklandı.
BUNLAR DA OLDU…
19 Şubat’ta Almanya’nın Hessen eyaletindeki Hanau kentinde iki kafeye düzenlenen ırkçı terör saldırısında aralarında dört Türk’ün de olduğu dokuz kişi hayatını kaybetti, beş kişi yaralandı.
◊ 27 Şubat’ta İdlib’de Türk askerlerine yapılan saldırının ardından Türkiye göçmenlere Avrupa kapılarını açtı. Yunanistan göçmenlerin ülkeye girişini engellemek için şiddete başvurunca kriz çıktı.
◊ NBA’in ve Los Angeles Lakers takımının efsanevi oyuncusu Kobe Bryant ve 13 yaşındaki kızı Gianna Bryant, Kaliforniya’da yaşanan bir helikopter kazası sonucunda hayatını kaybetti. Helikopterdeki dokuz kişiden kurtulan olmadı.
◊ İngiltere, 47 yılın ardından Avrupa Birliği üyeliğinden ayrıldı. Başbakan Boris Johnson konuşmasında “Bu gece söylenecek en önemli şey bunun bir son değil, başlangıç olduğudur. Bu, gerçek bir ulusal yenilenme ve değişim zamanı. Bu, yeni bir çağın şafağı” dedi.
◊ Ortadoğu ve Doğu Afrika’da son 70 yılın en büyük çekirge istilası yaşandı. İstila büyük bir hızla yayılarak çiftçilerin hayatlarını zorlaştırdı. İstilayı kısmen iklim değişikliğine bağlayan Birleşmiş Milletler’e bağlı Dünya Gıda ve Tarım Örgütü yaşananları gıda güvenliği ve geçim kaynakları için ‘benzeri görülmemiş bir tehdit’ olarak nitelendirdi. Yetkililer bu istilanın bir öncekinin 20 katı büyüklüğünde olduğunu söyledi.
◊ İngiltere tahtının altıncı sıradaki vârisi Prens Harry ve eşi Meghan Markle, Sussex Royal isimli resmi Instagram hesaplarından Kraliyet Ailesi’nin kıdemli üyeliğinden çekildiklerini, finansal olarak bağımsız olmak istediklerini açıkladı. Los Angeles’a yerleşen Prens ve eşi bir dizi program için anlaşma imzaladı.
◊ ABD seçimleri Joe Biden’ın zaferiyle sonuçlandı. Başkan Donald Trump’ın destekçileri sonucu protesto etmek için sokaklara çıktı. Joe Biden destekçileriyse ülkenin birçok kentinde zaferi kutladı.
İYİ OLAYLAR DA YAŞANDI
Kadın Ritmik Cimnastik Grup Milli Takımı
◊ Ukrayna’da düzenlenen Ritmik Cimnastik Avrupa Şampiyonası’nda Kadın Ritmik Cimnastik Grup Milli Takımı ‘3 Çember 2 Labut’ kategorisinde altın madalya kazandı. Böylece tarihimizde ilk kez Avrupa şampiyonu olduk. Türkiye’ye şampiyonluk sevinci yaşatan Kadın Ritmik Cimnastik Grup Milli Takımı sporcuları Azra Akıncı, Nil Karabina, Eda Asar, Peri Berker ve takım kaptanı Duygu Doğan mutluluklarını şu sözlerle paylaştı: “Bu başarı tarihimizde bir ilk, bu gururu yaşattığımız için çok mutluyuz.”
◊ Avrupa Erkekler Artistik Cimnastik Şampiyonası’nda, milli sporcularımızdan İbrahim Çolak halka aletinde altın madalya, Ferhat Arıcan da kulplu beygirde bronz madalya kazandı.
◊ 7 Nisan’da Çin’de ilk kez COVID-19 nedeniyle yaşamını yitiren olmadığı açıklandı. Vuhan kentinde karantina kaldırıldı.
◊ İzmir depreminde 65 saat sonra enkazdan sağ çıkarılan Elif bebek ve 91 saat sonra enkazdan kurtarılan Ayda bebek tüm Türkiye’nin mutluluk gözyaşları oldu.
◊ Türk asıllı Alman çift Prof. Dr. Özlem Türeci ve Prof. Dr. Uğur Şahin koronavirüse karşı geliştirdikleri aşının yüzde 94 koruma sağladığını açıklayarak aşıyı bulan ilk biliminsanları olarak tarihe geçti. Pfizer ve BioNTech ortaklığında üretilen aşı mRNA tekniği kullanarak geliştirildi. Türeci ve Şahin çiftinin müjdesinin ardından kısa bir süre sonra dünyanın başka ülkelerinden aşı müjdeleri gelmeye başladı.
◊ Oscar Ödülleri’nin 92 yıllık tarihinde ilk defa İngilizce dışındaki bir dilde çekilen bir film ‘En İyi Film’ ödülünü kazandı: Bong Joon Ho’nun yönettiği, Güney Kore yapımı ‘Parazit’e ‘En İyi Film’, ‘En İyi Yönetmen’ ve ‘En İyi Uluslararası Film’ kategorileriyle birlikte dört dalda ödül verildi.
◊ Salgın kısıtlamaları doğanın rahat bir nefes almasını sağladı. Hava kirliliği verilerinde keskin bir düşüş yaşandı, hayvanlar şehirlerde rahat rahat dolaştı. İstanbullular hava kirliliğinin azalmasıyla Uludağ’ı gördü. Yunuslar Haliç’e döndü. Ergene Nehri’nde kirlilik yüzde 54 azaldı.
