Antalya Büyükşehir Belediyesi’ni denetleyen Satış raportörleri, 2017’de Menderes Türel döneminde büyükşehir tarafından Antalyaspor Kulübü Derneği’ne kiralanan ‘Hafriyat Döküm Sahası ve Katı Atık Düzenli Depolama Tesisi’ işletmesini iptalini istedi.
Orman Genel Müdürlüğü’nce Antalya Büyükşehir Belediyesi’nin kullanımına verilen alanların ihalesiz olarak, profesyonel bir spor kulübü derneğine kullandırılması ve dernektan para tahsil edilememesi iddiası Sayıştay’ın incelemesine girdi.
Sayıştay’in bugün internet sitesinde yayınladığı 2019 yılı büyükşehir inceleme raporunda şöyle denildi:
“En kısa sürede söz konusu dernek ile yapılan protokolün feshi ile 2886 sayılı Kanun’un yukarıda anılan hükümleri uyarınca işletme hakkının, bizzat Büyükşehir eliyle yürütülmeyecek ise ihaleye konu edilmesi sağlanmalıdır.”
Yönetim Kurulu Başkanlığı’nı Fikret Öztürk’ün, yardımcılığını ise iş adamı Mustafa Yılmaz’ın yaptığı Antalyaspor Kulübü Derneği geçtiğimiz nisan ayındaki açıklamasında, inşaat sektörünün kriz dönemine girmesi, yeterli hafriyat olmaması nedeniyle beklenen yıllık 25 milyon TL’lik gelirin ancak yüzde 1’inin elde edilebildiğini belirtmişti..
Orman Genel Müdürlüğü’ne ait 40 dönümlük, sonra ise 1.014.474,33 m²’lik arazi moloz döküm sahası ilk olarak Antalya Büyükşehir Belediyesi’ne kullanım hakkı olarak verildi. Büyükşehir Belediyesi ise öncelikli olarak 40 dönümlük moloz döküm sahasını meclis kararıyla Antalyaspor’a destek olması adına Antalyaspor Kulübü Derneği’ne, dernek yönetimi de bir protokolle işletim hakkını Antalyaspor Sportif İşletmeleri Sanayi ve Ticaret A.Ş’ye devretti. Büyükşehir Belediyesi meclis kararıyla fiyatlar şu şekilde belirledi: Kızıllı Döküm Sahası 4.00 TL + KDV (ton başı), diğer yerlerin döküm ücreti 10.00 TL+KDV (ton başı).”
Atık miktarı belirleniyor
Bir inşaat başlayacağı zaman, ilgili ilçe belediyesine inşaat ruhsatı için başvuru yapılıyor, ilgili ilçe belediyesi projeye göre atık miktarını belirliyor ve Atık Taşıma Kabul Belgesi düzenleniyor. Düzenlenen belge, Antalyaspor Kulübü Derneği İktisadi İşletmesi’ne geliyor, belgede yer alan metreküp üzerinden 1,6 malzeme yoğunluğu ile çarpılıp, ton başı fiyatından tahsil ediliyor. Eğer malzeme Kızıllı döküm sahasına gidecekse 4.00 TL+KDV, şehir içi izinli veya ruhsatlı alanlara gidecekse 10.00 TL+KDV olarak hesaplanıp tahsil ediliyor.
İŞTE O SAYIŞTAY RAPORU:
1-“Antalya ili tüm ilçelerinde oluşan, inşaat ve yıkıntı artıklarının III. Sınıf düzenli depolama tesisi ve geri kazanımı için Orman Genel Müdürlüğünün 03.08.2017 tarih ve 147 sayılı olurlarıyla Antalya ili Kepez ilçesi Kızıllı mevkii Asar serisi 183,203,204 numaralı bölmeler içinde bulunan 1.014.574,33 m2’lik alan 366.289,72 TL yıllık bedel karşılığında 20.03.2046 tarihine kadar Katı Atık Bertaraf ve Düzenli Depolama Tesisi olarak kullanılmak üzere Antalya Büyükşehir Belediyesine verilmiştir.
Antalya Büyükşehir Belediye meclisinin 15.09.2017 tarih ve 770 no.lu kararıyla; 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu’nun 7/m maddesi ve 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 75’inci maddesi hükümlerine istinaden, söz konusu alanın, ilçelerde oluşacak atıkların bertaraf ve geri kazanımı yapılabileceği şekilde 20.03.2046 tarihine kadar işletilmesi için bünyesinde amatör spor kulübü barındıran Spor Kulübü Derneği ile Antalya Büyükşehir Belediyesi arasında protokol imzalanmak üzere genel sekreter yetkili kılınmıştır.
2-Yine Orman Genel Müdürlüğü’nün 20.03.2017 tarih ve 5 sayılı oluru ile “Rehabilite hazırlık maksatlı dolgu sahası” olarak kullanılmak üzere yukarıdaki alanın 224 no.lu bölgesi içinde kalan 40.267,5 m2’lik alan Antalya Büyükşehir Belediyesine verilmiştir. Bu alan Antalya Büyükşehir Belediye Meclisinin 14.04.2017 tarih ve 366 no.lu kararıyla önceki alan için belirtilen gerekçe ve dayanaklarla, dernek tarafından Antalya Büyükşehir Belediyesine 1.025.000 TL+KDV bedelinin protokolün imzalanmasını müteakip 1 ay içerisinde ödenmek ve her yıl elde edilen cironun %10’unun ertesi yılın Şubat ayının 20’sine kadar Antalya Büyükşehir Belediyesine ödenmesi ile bizzat Spor Kulübü Derneği tarafından işletilmesi şartıyla, Büyükşehir Belediyesi ile Spor Kulübü Derneği arasında 20.03.2022 tarihine kadar protokol yapmak üzere genel sekretere yetki verilmiştir.
5216 Sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu’nun “Büyükşehir belediyesinin görev, yetki ve sorumlulukları” başlıklı 7’nci maddesinin “i” bendinde; Hafriyat toprağı, moloz, kum ve çakıl depolama alanlarını, odun ve kömür satış ve depolama sahalarını belirlemek, bunların taşınmasında çevre kirliliğine meydan vermeyecek tedbirler almak; büyükşehir katı atık yönetim plânını yapmak, yaptırmak; katı atıkların kaynakta toplanması ve aktarma istasyonuna kadar taşınması hariç katı atıkların ve hafriyatın yeniden değerlendirilmesi, depolanması ve bertaraf edilmesine ilişkin hizmetleri yerine getirmek, bu amaçla tesisler kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek; sanayi ve tıbbî atıklara ilişkin hizmetleri yürütmek, bunun için gerekli tesisleri kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek; deniz araçlarının atıklarını toplamak, toplatmak, arıtmak ve bununla ilgili gerekli düzenlemeleri yapmak ile yükümlü kılınmıştır.
Öte taraftan Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği’nin “Belediyelerin Görev ve Yetkileri” başlıklı 8’inci maddesinde; İl belediye mücavir alanı içerisinde il ve ilçe belediyeleri, büyük şehirlerde büyükşehir belediyeleri, büyükşehir belediyeleri dışında ise ilçe belediyelerinin hafriyat toprağı, inşaat ve yıkıntı atıklarının toplanmasına ilişkin görev yetki ve sorumlulukları sayılmıştır.
Hafriyat ve inşaat atıklarının taşınması, depolanması ve imhası, bedeli belediye tarafından belirlenen gelir getirici bir faaliyettir. 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 1’inci maddesi hükmü gereğince, belediyelerin satım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işlerinin bu Kanunda yazılı hükümlere göre yürütülmesi gerekir.
Dolayısıyla belediyelerin hem görevli ve de yetkili olduğu ve aynı zamanda gelir getirici bir niteliği olan hafriyat ve katı atık bertaraf ve işletilmesi işinin, belediye tarafından yapılmayıp da başka birisi tarafından işlettirilmesi söz konusu olduğunda, bunun 2886 sayılı Kanun hükümlerine göre ihale edilmesi gerekmektedir.
Öte yandan yukarıda 1’inci sırada yazılı alanda 5 yıl içinde III. Sınıf düzenli depolama ve Geri Kazanım Tesisinin tamamlanarak işletmeye açılması ve 2046 yılına kadar işletilip Belediyeye devredilmesi söz konusu olup, bu işin 3996 sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun ve bu Kanun’un uygulama usul ve esaslarına ilişkin karar hükümlerince yaptırılması gerekmektedir.
Meclis kararlarında 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu’nun Büyükşehir Belediyesinin görev, yetki ve sorumluluklarının sayıldığı 7’nci maddesinin (m) fıkrasındaki “gerektiğinde amatör spor kulüplerine nakdî yardım yapmak, malzeme vermek ve gerekli desteği sağlamak” hükmü ve 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 75’inci maddesinin (c) fıkrasında yer alan “Diğer dernek ve vakıflar ile gerçekleştirilecek ortak hizmet projeleri için mahallin en büyük mülki idare amirinin izninin alınması gerekir.” hükmü dayanak gösterilerek, bünyesinde amatör spor kulüpleri barındıran Spor Kulübü Derneği ile Antalya Büyükşehir Belediyesi arasında işletmek üzere protokol yapılmasına karar verildiği belirtilmiştir.
Öncelikle 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 75/c maddesi ortak hizmet projesi ile ilgili olup, protokole konu olan işlerin bir ortak hizmet projesi olarak değerlendirilmesi mümkün değildir. Zira söz konusu protokollerin “Amaç” başlıklı 3’üncü maddesinde aynen “ bu protokolün amacı, protokol konusu sahanın 5216 sayılı kanunun 7/m maddesinde yer alan “…gerektiğinde amatör spor kulüplerine nakdi yardım yapmak, malzeme vermek ve gerekli desteği sağlamak,” hükmü gereğince Büyükşehir Belediyesi görev, yetki ve sorumluluğundaki hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atık sahalarının tesis edilmesi, işletilmesi ve yönetiminin Spor Kulübü Derneğince yapılmasıdır.” denilerek bu alanlara ait işletme hakkının devredilmesi tanımlanmıştır.
5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu’nun 7’nci maddesinin (m) fıkrasındaki “gerektiğinde amatör spor kulüplerine nakdî yardım yapmak, malzeme vermek ve gerekli desteği sağlamak” hükmü ise amatör spor kulüplerine bütçe imkânları ve belli limitler dâhilinde ayni, nakdi ve tesis yardımları ile bu kapsamdaki diğer destekler (başarılı sporculara ödül vermek vs.) şeklinde anlaşılması gerekmektedir.
İdare tarafından verilen cevapta bünyesinde amatör spor branşlarını bulunan Spor Kulübü Derneğine kullanım hakkının verildiğini belirtmiş ise de; belli Kanun hükümlerine göre yaptırılması gereken işlerin amatör spor kulüplerine bırakılmasının bu maddede belirtilen destekle bir ilgisinin olamayacağı açıktır.
En kısa sürede söz konusu dernek ile yapılan protokolün feshi ile 2886 sayılı Kanun’un yukarıda anılan hükümleri uyarınca işletme hakkının, bizzat Büyükşehir eliyle yürütülmeyecek ise ihaleye konu edilmesi sağlanmalıdır.
